Đối với nhà giao dịch hàng hóa phái sinh, việc nhận diện sớm các tín hiệu đảo chiều xu hướng là yếu tố sống còn. Một trong những công cụ kinh điển và đáng tin cậy nhất cho nhiệm vụ này chính là mô hình vai đầu vai. Cùng SACT khám phá chi tiết cách đọc vị tín hiệu mạnh mẽ này để áp dụng hiệu quả vào chiến lược giao dịch của bạn.
Mô hình vai đầu vai là gì?
Mô hình vai đầu vai (Head and Shoulders) là một cấu trúc giá trên biểu đồ kỹ thuật báo hiệu một xu hướng hiện tại sắp kết thúc và một xu hướng mới trong tương lai. Mô hình này được sử dụng phổ biến trên hầu hết các lĩnh vực đầu tư tài chính như chứng khoán, tiền ảo hay cả hàng hóa phái sinh.
Về cơ bản, đây là một biểu đồ giá có cấu trúc gồm một đường viền cổ cùng với ba đỉnh. Trong đó, đỉnh ở giữa (đầu) sẽ là đỉnh cao nhất, và hai đỉnh ở hai bên (vai trái và vai phải) có chiều cao thấp hơn và tương đối bằng nhau. Sự xuất hiện của mô hình này ngụ ý rằng xu hướng hiện tại đang dần suy yếu và chuẩn bị đảo chiều. Nhờ vậy, nhà đầu tư có thể nhận biết sớm tín hiệu để tìm điểm vào lệnh, cắt lỗ, hoặc chốt lời một cách hợp lý.
Mô hình vai đầu vai
Đặc điểm nhận dạng của mô hình vai đầu vai
Để nhận diện chính xác mô hình này trên biểu đồ giá hàng hóa, nhà đầu tư cần chú ý đến các yếu tố sau:
- Vai trái (Left Shoulder): Một xu hướng tăng đang diễn ra mạnh mẽ, giá tạo một đỉnh mới với khối lượng giao dịch lớn. Sau đó, giá điều chỉnh giảm, tạo thành một đáy.
- Đỉnh đầu giữa (Head): Từ đáy của vai trái, giá bật tăng trở lại và tạo một đỉnh mới, cao hơn đỉnh của vai trái. Tuy nhiên, khối lượng giao dịch ở đỉnh này có thể thấp hơn hoặc chỉ tương đương với vai trái, cho thấy bên mua đã bắt đầu suy yếu. Sau đó, giá lại điều chỉnh giảm, tạo ra một đáy thứ hai gần bằng với đáy đầu tiên.
- Đường viền cổ (Neckline): Đây là yếu tố cực kỳ quan trọng. Đường này được vẽ bằng cách nối hai đáy được tạo ra sau vai trái và đỉnh đầu giữa. Đường viền cổ có thể nằm ngang, dốc lên hoặc dốc xuống. Một đường viền cổ dốc xuống thường cung cấp tín hiệu đảo chiều mạnh mẽ và đáng tin cậy hơn.
- Vai phải (Right Shoulder): Giá một lần nữa hồi phục từ đường viền cổ nhưng không thể tạo đỉnh cao hơn đầu. Đỉnh của vai phải thường ngang bằng với vai trái và có khối lượng giao dịch thấp hơn đáng kể. Việc giá không thể vượt qua đỉnh cao nhất là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy xu hướng tăng đã kiệt sức.
- Sự phá vỡ (Breakout): Mô hình chỉ được xác nhận hoàn toàn khi giá phá vỡ đường viền cổ từ trên xuống sau khi hoàn thành vai phải. Đây là tín hiệu bán quyết định cho các nhà đầu tư.
Phân loại các mô hình vai đầu vai
- Mô hình vai đầu vai thuận (Standard Head and Shoulders): Đây là mô hình thường xuất hiện ở đỉnh của một xu hướng tăng. Nó được xem là tín hiệu mạnh mẽ, báo hiệu xu hướng chuẩn bị đảo chiều từ TĂNG sang GIẢM. Đối với các nhà giao dịch, đây là dấu hiệu để tìm kiếm cơ hội BÁN.
- Mô hình vai đầu vai ngược (Inverse Head and Shoulders): Đúng như tên gọi, đây là phiên bản lộn ngược của mô hình thuận. Nó hình thành ở đáy của một xu hướng giảm và cung cấp tín hiệu cảnh báo xu hướng sắp đảo chiều từ GIẢM sang TĂNG. Khi mô hình này xuất hiện, nhà đầu tư nên cân nhắc tìm kiếm cơ hội MUA.
Phân loại mô hình vai đầu vai
Ý nghĩa và cách giao dịch của mô hình vai đầu vai
Ý nghĩa
Mô hình vai đầu vai có ý nghĩa quan trọng trong việc phân tích và nắm bắt diễn biến thị trường, cụ thể:
- Mô hình này giúp nhà đầu tư dự báo được sự đảo chiều từ tăng sang giảm hoặc ngược lại. Tùy vào mô hình thuận hay nghịch, kết quả phân tích sẽ cho ra các chiến lược hành động khác nhau.
- Mô hình cho phép nhà đầu tư xác định các mức giao dịch then chốt như điểm vào lệnh, khoảng cắt lỗ (stop-loss) và chốt lời (take-profit) một cách hợp lý để quản lý rủi ro.
Trong thực tế, mô hình vai đầu vai hoàn hảo (hai vai và hai đáy bằng nhau) là rất hiếm. Thông thường các đỉnh và đáy sẽ có sự chênh lệch nhất định. Ngoài ra, yếu tố giá và khối lượng giao dịch cũng đóng vai trò quan trọng; nếu khối lượng giao dịch không tăng mạnh khi giá phá vỡ các ngưỡng quan trọng, đó có thể là dấu hiệu cho thấy động lực của xu hướng đang yếu đi.
Cách giao dịch
Đây là bước vô cùng quan trọng sau khi đã xác định được mô hình. Thông thường thị trường sẽ xảy ra hai trường hợp vào lệnh sau đây:
- Trường hợp 1: Vào lệnh ngay khi giá phá vỡ (Breakout)
Thực hiện lệnh BÁN khi giá giảm và phá vỡ thành công đường viền cổ (neckline). Lệnh nên được đặt ngay bên dưới đường này. Điểm dừng lỗ (stop-loss) đặt ở phía trên vai phải và điểm chốt lời (take-profit) có thể đặt theo tỷ lệ 1:1 hoặc 1:2.
- Trường hợp 2: Vào lệnh khi giá kiểm tra lại (Retest)
Sau khi giá phá vỡ đường viền cổ, nhà đầu tư có thể kiên nhẫn chờ giá quay lại kiểm tra đường này một lần nữa. Lúc này, lệnh BÁN nên được đặt tại điểm giá tiếp xúc với đường viền cổ và có dấu hiệu bị từ chối. Điểm cắt lỗ và chốt lời sẽ được đặt tương tự như trường hợp 1.
Để xác định lợi nhuận, nhà đầu tư cần đo chiều cao từ đỉnh của đầu xuống đường viền cổ để làm mục tiêu chốt lời. Lệnh dừng lỗ sẽ được đặt ở phía trên vai phải để bảo vệ tài khoản khi mô hình thất bại.
Cách giao dịch với mô hình vai đầu vai
Những lưu ý ‘sống còn’ khi áp dụng mô hình
- Chờ xác nhận: Tuyệt đối không giao dịch khi mô hình chưa hoàn thành. Tín hiệu chắc chắn nhất là khi giá đã phá vỡ (breakout) đường viền cổ.
- Mô hình không phải lúc nào cũng hoàn hảo: Trong thực tế, hai vai có thể không cao bằng nhau, và đường viền cổ có thể không hoàn toàn thẳng. Điều quan trọng là nhận ra cấu trúc tổng thể.
- Coi chừng tín hiệu giả: Đôi khi giá có thể phá vỡ giả rồi quay ngược lại. Để hạn chế rủi ro này, hãy chờ một cây nến đóng cửa hoàn toàn bên dưới đường viền cổ thay vì chỉ giao dịch khi giá vừa chạm đến.
- Kết hợp với các công cụ khác: Để tăng xác suất thành công, hãy kết hợp mô hình vai đầu vai với các chỉ báo kỹ thuật khác như RSI (để xem sự phân kỳ), MACD hoặc các đường trung bình động (MA).
Kết luận
Mô hình vai đầu vai không chỉ là một hình mẫu để ghi nhớ. Nó là một câu chuyện về sự chuyển giao quyền lực trên thị trường. Bằng cách học cách “đọc” câu chuyện này, bạn sẽ không chỉ tìm thấy những điểm vào lệnh có xác suất cao mà còn hiểu sâu hơn về động lực của thị trường. Để được trang bị thêm những kiến thức thực chiến và chiến lược giao dịch hiệu quả trên thị trường hàng hóa, hãy liên hệ ngay với đội ngũ chuyên gia tại SACT. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn trên con đường đầu tư chuyên nghiệp.
>> Xem thêm các mô hình phân tích kỹ thuật khác tại đây: