Tiền là một thứ vô cùng quan trọng trong cuộc sống chúng ta hiện nay: chúng ta thời nay sử dụng cho mọi chi tiêu, là nền tảng cho mọi dự định trong cuộc sống,… Nhưng có bao giờ bạn tự hỏi: Tiền là gì?
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu được bản chất của nó là gì, và sự tiến hoá của nó qua suốt chiều dài lịch sử loài người.
Tiền bản chất là gì?
Tiền chính xác là gì? Tiền chính xác là đại diện cho giá trị. Nếu tôi làm việc cho bạn, bạn phải trả thù lao cho tôi là tiền để đổi lấy giá trị mà tôi đã mang lại cho bạn. Và từ đó, tôi sẽ kiếm được một thứ giá trị khác từ người khác trong tương lai. Trong suốt chiều dài lịch sử, con người đã sử dụng nhiều hình thức chất liệu khác nhau để đại diện cho nó như: muối, lúa mạch, vỏ sò, đá quý, … và tất nhiên: không thể thiếu vàng. Vàng trước đây đã được sử dụng như một phương tiện trao đổi. Vì Vàng có giá trị. Và quan trọng hơn, người ta tin vào giá trị của vàng.
Sự tiến hoá của tiền
Tuy nhiên, theo thời gian, khi cảm thấy quá cồng kềnh phải vận chuyển vàng miếng hoặc các dạng khác đi khắp nơi, tiền giấy đã ra đời. Cách thức hoạt động của nó như sau: ngân hàng hoặc chính phủ sẽ đề nghị sở hữu thỏi vàng của bạn, giả sử trị giá 1.000 đô la và sau đó, ngân hàng đó sẽ cung cấp cho bạn biên lai chứng nhận với giá trị lên tới 1.000$. Những tờ giấy này không chỉ dễ mang theo mà bạn có thể chi tiêu cho một tách cà phê giá chỉ 1$ mà không phải cắt thanh vàng của bạn thành một nghìn miếng. Và nếu bạn muốn vàng của bạn, bạn chỉ cần trả lại cho ngân hàng 1.000$ để đổi lại dạng tiền thực tế, trong trường hợp này là vàng, bất cứ khi nào bạn cần. Và vì vậy, tiền giấy bắt đầu được sử dụng để trao đổi, một công cụ thiết thực và tiện lợi theo thời gian.
Chính vì thế, giá trị của tiền chính là giá trị của niềm tin của con người (vào nó). thế nhưng, con người dần thay đổi tư duy, thay vì TIN VÀO MỘT THỨ ĐẠI DIỆN CHO GIÁ TRỊ CỦA TIỀN thì chúng ra TIN VÀO NGƯỜI NÀO ĐÓ ĐẠI DIỆN CHO GIÁ TRỊ CỦA TIỀN.
Theo thời gian thì mối quan hệ chắc chắn giữa tiền giấy và vàng đã bị loại bỏ. Và thay vì sử dụng vàng để đại diện cho giá trị của tiền thì giờ đây thứ đại diện cho giá trị của nó chính là Chính phủ của nước đó. Tiền giờ đây đã trở thành tiền pháp định (fiat money). Fiat theo tiếng Latin có nghĩa là theo nghị định, có nghĩa là tiền này sẽ không có giá trị nội tại đại diện cụ thể như vàng trước đây, mà giá trị của nó sẽ do chính phủ nước đó quyết định. Bởi vì tiền pháp định không dựa vào dự trữ vật chất, chẳng hạn như dự trữ vàng hoặc bạc quốc gia, nên nó có nguy cơ mất giá trị do lạm phát hoặc thậm chí trở nên vô giá trị trong trường hợp siêu lạm phát. Nếu mọi người mất niềm tin vào tiền tệ của một quốc gia, tiền sẽ không còn giữ được giá trị.
Ví dụ: Đồng tiền gắn với vàng có giá trị nội tại vì nhu cầu vàng được sử dụng trong trang sức và trang trí hay sản xuất linh kiện, điện tử…vẫn còn nhiều. Và chúng ta đang giao dịch những tờ giấy không có giá trị gì gắn với nó ngoài sự tin tưởng của chúng ta đối với chính phủ. Đó chính là việc chúng ta đã thay đổi tư duy về việc TIN VÀO MỘT THỨ GÌ ĐÓ (tin vào vàng) thành TIN VÀO MỘT AI ĐÓ, và ở đây là Chính phủ.
Hệ quả của sự tiến hoá
1 là sự tập trung: bạn có một cơ quan trung ương kiểm soát và phát hành nó. Ở đây chính là chính phủ hoặc ngân hàng nhà nước. Tức là, tiền của bạn sẽ được quản lý và quyền lực sẽ tập trung vào chính phủ. Như Mayer Rothschild đã nói: “Chỉ cần khống chế được quyền phát hành tiền tệ của một quốc gia, tôi sẽ không phụ thuộc vào bất cứ thứ pháp luật nào do ai đặt ra”. Người nắm giữ dòng chảy tiền tệ của một quốc gia là người có thể quyết định được quốc gia đó sẽ ra sao.
2 là không có giới hạn về số lượng: Ngân hàng hoặc Chính phủ có thể in bao nhiêu theo họ muốn, bất cứ khi nào họ cần và thổi phồng cung tiền trên thị trường. Nếu bạn càng bơm nhiều tiền ra, thì giá trị của mỗi đồng tiền sẽ bị giảm xuống, làm cho tiền của bạn tuy số lượng không đổi nhưng giá trị của chúng không còn như trước. Thật không cần thiết chút nào khi giá cả thì cứ tăng lên nhưng bạn vẫn cần phải chi nhiều hơn để mua một thứ từng có giá rẻ hơn nhiều.
VD: Bát phở trước đây chỉ 20-25,000đ, giờ đây đã có giá 35-40,000đ
Nếu bạn chưa biết về lạm phát, hãy đọc thêm tại đây!
Hoặc ngược lại, nếu Chính phủ cắt bớt lượng lưu thông đi, thì có thể gây ra tình trạng ngược lại với lạm phát là giảm phát. Nếu bạn chưa biết về giảm phát, hãy đọc thêm tại đây!
Lời kết
Qua chủ đề này, mong rằng các bạn đã hiểu hơn về thứ chúng ta sử dụng hàng ngày, tuy gần gũi nhưng tôi tin rằng những điều này có thể còn mới mẻ với rất nhiều người, không riêng gì bạn – những người đang đọc chủ đề này. Bên cạnh khái niệm, bạn cũng có thể tìm hiểu thêm về những hệ quả mà chúng tạo ra khi tiến hoá qua hàng nghìn năm lịch sử của loài người.
SACT chúc các quý nhà đầu tư thành công và gặp nhiều may mắn.
Biên tập
Chế Linh