Hợp đồng quyền chọn hàng hóa: Giải mã công cụ đầu tư và phòng ngừa rủi ro ưu việt

Trong thế giới đầu tư hàng hóa phái sinh năng động, việc nắm vững các công cụ tài chính là chìa khóa dẫn đến thành công. Bên cạnh hợp đồng tương lai đã quen thuộc, hợp đồng quyền chọn nổi lên như một giải pháp linh hoạt, mang đến cơ hội tối ưu hóa lợi nhuận và quản lý rủi ro hiệu quả cho cả nhà đầu tư cá nhân lẫn doanh nghiệp. Tại , chúng tôi không chỉ cung cấp dịch vụ môi giới chuyên nghiệp qua nền tảng SACT TradingPro mà còn đồng hành cùng bạn trên hành trình khám phá và chinh phục thị trường này.

Bài viết này sẽ làm sáng tỏ bản chất của hợp đồng quyền chọn, giúp bạn hiểu rõ từ những yếu tố cốt lõi đến các ứng dụng chiến lược, đặc biệt trong lĩnh vực giao dịch hợp đồng quyền chọn kim loại, nông sản, năng lượng và nguyên liệu công nghiệp.

Hợp đồng quyền chọn là gì? Nắm vững những yếu tố nền tảng

Hợp đồng quyền chọn là một thỏa thuận pháp lý, trong đó người mua bỏ ra một khoản phí quyền chọn (Option Premium) để có được quyền, không phải nghĩa vụ, mua hoặc bán một tài sản cơ sở xác định với một giá thực hiện (Strike Price) xác định trước, tại hoặc cho đến một thời hạn (Ngày đáo hạn – Expiration Date) xác định trong tương lai.

• Quyền, không phải nghĩa vụ: Đây là đặc điểm then chốt. Người mua có toàn quyền quyết định thực hiện hợp đồng nếu thấy có lợi, hoặc bỏ qua nếu không. Ngược lại, người bán có nghĩa vụ thực hiện theo yêu cầu của người mua.
• Tài sản cơ sở xác định: Trong lĩnh vực hàng hóa, đó có thể là các kim loại quý như vàng, bạc; các nông sản thiết yếu như cà phê, ngô; các nguồn năng lượng quan trọng như dầu thô, khí tự nhiên; hay các nguyên liệu công nghiệp khác.
• Giá thực hiện (Strike Price) xác định: Là mức giá đã được ấn định trước để mua hoặc bán tài sản cơ sở, không phụ thuộc vào biến động giá thị trường tại thời điểm thực hiện.
• Thời hạn xác định (Ngày đáo hạn – Expiration Date): Là mốc thời gian cuối cùng mà quyền chọn còn hiệu lực. Sau ngày này, hợp đồng sẽ không còn giá trị.
• Phí quyền chọn (Option Premium): Là chi phí mà người mua phải trả cho người bán để sở hữu quyền chọn. Đây cũng chính là rủi ro tối đa của người mua.

Phân loại hợp đồng quyền chọn

Options Contract bao gồm 2 loại chính sau đây: 

• Quyền chọn mua (Call Option): Cho phép người nắm giữ có quyền mua tài sản cơ sở tại giá thực hiện trước hoặc vào ngày đáo hạn. Nhà đầu tư thường mua Call Option khi kỳ vọng giá tài sản cơ sở sẽ tăng.
• Quyền chọn bán (Put Option): Cho phép người nắm giữ có quyền bán tài sản cơ sở tại giá thực hiện trước hoặc vào ngày đáo hạn. Nhà đầu tư thường mua Put Option khi kỳ vọng giá tài sản cơ sở sẽ giảm.

Hợp đồng quyền chọn có hai kiểu quyền chọn là quyền chọn kiểu châu Âu và quyền chọn kiểu Mỹ.

• Hợp đồng quyền chọn kiểu Mỹ (American Option): Cho phép người mua thực hiện quyền bất kỳ lúc nào từ thời điểm mua cho đến ngày đáo hạn. Tính linh hoạt này thường làm cho phí quyền chọn kiểu Mỹ cao hơn một chút.
• Hợp đồng quyền chọn kiểu Châu Âu (European Option): Chỉ cho phép người mua thực hiện quyền vào đúng ngày đáo hạn.

Xem thêm: Hợp đồng kỳ hạn Forward Contract là gì?

Cơ chế vận hành của hợp đồng quyền chọn trong giao dịch hàng hóa

Hãy tưởng tượng bạn dự đoán giá dầu thô (tài sản cơ sở) sẽ tăng trong tháng tới. Thay vì mua dầu thô trực tiếp với rủi ro biến động giá lớn, bạn có thể mua một quyền chọn mua dầu thô.

• Ví dụ: Bạn mua một Call Option cho 100 thùng dầu thô với giá thực hiện là 80 USD/thùng, ngày đáo hạn sau 1 tháng, và trả phí quyền chọn là 2 USD/thùng.
  • Nếu giá dầu thô tăng lên 85 USD/thùng trước ngày đáo hạn, bạn có thể thực hiện quyền mua dầu ở giá 80 USD (thấp hơn thị trường) và bán ra với giá 85 USD, thu lợi nhuận (sau khi trừ phí quyền chọn).
  • Nếu giá dầu thô giảm xuống dưới 80 USD hoặc không tăng như kỳ vọng, bạn có thể chọn không thực hiện quyền và chỉ mất khoản phí quyền chọn ban đầu (200 USD). Đây chính là cấu trúc lợi nhuận/rủi ro bất đối xứng cho người mua – lỗ giới hạn nhưng lợi nhuận tiềm năng cao.

Người bán hợp đồng quyền chọn (option seller/writer) nhận được phí quyền chọn và có nghĩa vụ thực hiện hợp đồng nếu người mua yêu cầu. Rủi ro của người bán có thể lớn nếu không có chiến lược phòng ngừa phù hợp.

Ưu điểm của hợp đồng quyền chọn

• Những nhà đầu tư dự định mua cổ phiếu trong tương lai. Và các cá nhân hoặc tổ chức cho vay hoặc mua chứng khoán có thu nhập cố định trong tương lai. Hoặc doanh nghiệp có dòng tiền ra bằng ngoại tệ trong tương lai… cần sử dụng quyền chọn mua để đảm bảo mua được tài sản tại mức giá thấp hơn giá thực hiện.
• Mua quyền chọn và thực hiện quyền chọn mua khi giá tài sản cơ sở tăng cao hơn giá thực hiện. Hoặc thực hiện quyền chọn bán khi giá tài sản cơ sở giảm xuống thấp hơn giá thực hiện giúp gia tăng thu nhập cho nhà đầu tư.
• Đòn bẩy tài chính cao giúp gia tăng lợi nhuận cho các nhà đầu tư.
• Quyền chọn là công cụ ít rủi ro hơn so với nhiều công cụ đầu tư khác. Trong nhiều trường hợp, khoản lỗ của nhà đầu tư được giới hạn bởi phí quyền chọn. Và không cao hơn mức phí mua Quyền chọn.

Những yếu tố then chốt tác động đến giá trị (phí) của hợp đồng quyền chọn

Giá trị, hay phí quyền chọn, không cố định mà chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố:

• Giá thị trường của tài sản cơ sở: Mối quan hệ giữa giá thị trường và giá thực hiện là yếu tố quan trọng nhất.
• Biến động giá (Volatility sensitivity): Tài sản cơ sở có biến động giá càng lớn, phí quyền chọn càng cao do có nhiều khả năng quyền chọn trở nên có lợi.
• Thời gian còn lại đến ngày đáo hạn: Càng gần ngày đáo hạn, giá trị thời gian của quyền chọn càng giảm (hiện tượng sự suy giảm giá trị theo thời gian – Time decay/Theta), nếu các yếu tố khác không đổi.
• Lãi suất phi rủi ro và cổ tức (nếu có đối với tài sản cơ sở là cổ phiếu).

Có thể bạn quan tâm: 6 cách đầu tư tiền thông minh không nên bỏ lỡ

Những lưu ý khi giao dịch hợp đồng quyền chọn

Hợp đồng quyền chọn luôn ẩn chứa những rủi ro từ thị trường. Vì vậy trước khi làm bất cứ việc gì trong thị trường tài chính. Nhà đầu tư cũng cần phân tích tìm hiểu kĩ càng về các công cụ và thị trường đó.

Đây là công cụ giao dịch phái sinh khá phức tạp. Vì vậy các nhà đầu tư cần cẩn thận khi sử dụng công cụ tài chính này.

Phí bảo hiểm tính trên các hợp đồng quyền chọn phái sinh có thể khá cao. Phí này phụ thuộc vào giá và ngày hết hạn đã thỏa thuận trên hợp đồng. Rủi ro giao dịch quyền chọn gồm nhiều yếu tố: chênh lệch lãi suất, biến động thị trường, thời gian hết hạn và giá hiện tại của cặp tiền tệ.

Tham khảo ngay: Quản lý rủi ro là gì? 7 loại rủi ro thường gặp trong đầu tư

Nâng tầm chiến lược với các ứng dụng và đặc điểm nâng cao của hợp đồng quyền chọn hàng hóa

Ngoài việc mua bán đơn thuần, hợp đồng quyền chọn còn mở ra nhiều chiến lược đầu tư và quản lý rủi ro tinh vi, bao gồm cả những loại hình ít phổ biến hơn nhưng mang lại lợi thế đặc biệt:

• Chiến lược đầu tư và phòng ngừa rủi ro:
  • Đầu cơ (Speculation): Tận dụng đòn bẩy (Leverage) tài chính để khuếch đại lợi nhuận từ những biến động giá dự kiến.
  • Phòng ngừa rủi ro (Hedging): Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, nhà sản xuất nông sản hoặc tiêu thụ năng lượng có thể sử dụng hợp đồng quyền chọn để cố định mức giá mua/bán hàng hóa trong tương lai, bảo vệ mình khỏi những biến động bất lợi của thị trường.
• Khám phá các loại hợp đồng quyền chọn đặc biệt:
  • Quyền chọn ngoại lai (Exotic option): Đây là những hợp đồng quyền chọn có cấu trúc phức tạp hơn, được thiết kế để đáp ứng nhu cầu cụ thể hoặc các điều kiện thị trường đặc biệt. Ví dụ, quyền chọn rào cản (barrier option) chỉ được kích hoạt hoặc hủy bỏ khi giá tài sản cơ sở chạm một mức nhất định. Mặc dù không phải tất cả các loại quyền chọn ngoại lai đều phổ biến trên mọi thị trường hàng hóa, việc hiểu biết về chúng có thể mang lại lợi thế cho nhà đầu tư tìm kiếm các giải pháp tùy chỉnh.
  • Điều khoản thực hiện đặc biệt: Một số hợp đồng quyền chọn, đặc biệt là trên thị trường OTC, có thể đi kèm với các điều khoản thực hiện đặc biệt, ví dụ như chỉ được thực hiện trong một số khoảng thời gian nhất định trước khi đáo hạn (quyền chọn Bermuda) hoặc dựa trên giá trung bình của tài sản cơ sở trong một khoảng thời gian (quyền chọn châu Á). Những thuộc tính hiếm này thường phục vụ cho các nhu cầu phòng ngừa rủi ro rất cụ thể.
  • Tài sản cơ sở phi truyền thống: Mặc dù phần lớn hợp đồng quyền chọn hàng hóa dựa trên các sản phẩm vật chất cụ thể, thị trường cũng có thể phát triển các hợp đồng quyền chọn dựa trên các chỉ số giá hàng hóa tổng hợp hoặc thậm chí các yếu tố liên quan gián tiếp đến thị trường hàng hóa, mở ra các cơ hội đầu tư và phòng ngừa rủi ro mới.
• Lợi ích và rủi ro cần lưu ý:
  • Lợi ích: Tính linh hoạt cao, giới hạn rủi ro cho người mua (chỉ mất phí quyền chọn), tiềm năng đòn bẩy cao.
  • Rủi ro: Người mua có thể mất toàn bộ phí quyền chọn nếu quyền chọn đáo hạn mà không có giá trị. Người bán (nếu không phòng ngừa) đối mặt với rủi ro thua lỗ lớn, thậm chí không giới hạn. Sự phức tạp của một số chiến lược đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức và kinh nghiệm nhất định. Việc một số hợp đồng quyền chọn (đặc biệt là các loại quyền chọn ngoại lai hoặc giao dịch OTC) có thể không có thị trường thứ cấp thanh khoản cũng là một yếu tố cần cân nhắc.

Kết luận

Hợp đồng quyền chọn là một công cụ tài chính phái sinh mạnh mẽ và linh hoạt, mang lại nhiều lợi ích cho nhà đầu tư và doanh nghiệp trên thị trường hàng hóa. Từ việc nắm bắt cơ hội đầu cơ với rủi ro được giới hạn, đến việc xây dựng các chiến lược phòng ngừa rủi ro giá hiệu quả, hợp đồng quyền chọn xứng đáng là một phần quan trọng trong danh mục đầu tư và kế hoạch kinh doanh của bạn. Việc hiểu rõ các yếu tố cốt lõi như quyền không phải nghĩa vụ, tài sản cơ sở, giá thực hiện, ngày đáo hạn, và phí quyền chọn, cùng với các đặc điểm độc nhất như cấu trúc lợi nhuận/rủi ro bất đối xứng và sự suy giảm giá trị theo thời gian, sẽ giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt.

Tại SACT, chúng tôi cam kết cung cấp kiến thức đầu tư cập nhật, các phân tích thị trường chuyên sâu và dịch vụ tư vấn tận tâm. Để được hỗ trợ chi tiết về các chiến lược giao dịch hợp đồng quyền chọn kim loại, nông sản, năng lượng, nguyên liệu công nghiệp, mở tài khoản giao dịch qua nền tảng SACT TradingPro, hoặc tìm hiểu về các giải pháp ủy thác đầu tư và phòng ngừa rủi ro giá cho doanh nghiệp, đừng ngần ngại liên hệ với đội ngũ chuyên gia của chúng tôi ngay hôm nay!