Hợp đồng hoán đổi là một công cụ tài chính không còn quá xa lạ gì với các nhà đầu tư tài chính. Đây chính là công cụ để phòng ngừa các rủi ro tài chính. Các rủi ro đó là gì thì bài viết dưới đây của SACT sẽ giải thích rõ ràng.
Hợp đồng hoán đổi là gì?
Hợp đồng hoán đổi (Swap contract) là công cụ tài chính phái sinh (derivative) trong đó hai bên đối tác trao đổi một dòng tiền (cash flow) này lấy một dòng tiền khác của bên kia. Các bên trong hợp đồng cam kết và thoả thuận với nhau để thành toán một khoản lợi ích vật chất theo định kì. Hoặc cam kết trao đổi các nguồn tiền trong tương lai theo một phương thức được định sẵn. Điều kiện là bắt buộc phải thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định đã được thoả thuận trước đó.
Mục đích của loại hợp đồng này là để tạo ra giá trị hàng hoá cơ sở không được đảm bảo tài trợ. Vì các bên có thể kiếm lợi nhuận từ những biến động của giá cả. Mà không cần bắt buộc phải ký gửi khoản giá trị danh nghĩa bằng tiền mặt hay bằng tài sản đảm bảo.
Phân loại hợp đồng hoán đổi
Các loại hợp đồng hoán đổi thường được dùng để phòng ngừa các loại rủi ro tài chính. Như rủi ro về lãi suất thay đổi, rủi ro về tỷ giá, rủi ro về giá cổ phiếu. Để hưởng các ưu đãi dành cho các công ty trong nước, hoặc để nhằm mục đích đầu cơ. Có 4 loại HĐHĐ bao gồm:
Hoán đổi hàng hoá (Commodity Swap)
Là thoả thuận mà giá giao ngay của hàng hoá (giá thả nổi) được trao đổi lấy giá cố định trong một khoản thời gian xác định.
Người sử dụng hàng hoá đảm bảo mức giá tối đa, đảm bảo trả cho tổ chức tài chính một mức giá cố định. Đổi lại người sử dụng sẽ nhận được những khoản thanh toán dựa trên giá cả thị trường cho những hàng hoá liên quan.
Ngược lại người sản xuất muốn cố định mức thu nhập và đồng ý trả giá thị trường cho tổ chức tài chính. Đổi lại cho việc nhận những khoản thanh toán cố định cho hàng hoá.
Hoán đổi rủi ro tín dụng (Credit default swaps)
Đây là công cụ hữu ích nhằm bảo hiểm cho những tài sản mang tính rủi ro. Bên mua hợp đồng chuyển rủi ro vỡ nợ (default risk) tới công ty bảo hiểm. Hoặc nhà phát hành HĐHĐ bằng khoản phí bảo hiểm.
Hoán đổi tiền tệ (Currency swap)
Hai bên trao đổi một khoản tiền danh nghĩa với nhau để được tiếp cận với nguồn tiền mỗi bên mong muốn.
Hoán đối chứng khoán vốn (Equity swap)
Là hợp đồng mà tổ hợp các dòng tiền được thỏa thuận trao đổi giữa hai bên. Ngày trao đổi hợp đồng sẽ được xác định trong tương lai. Hai dòng tiền thường được đề cập như là những vế của hợp đồng Swap.
Một trong hai vế thường gắn với một lãi suất thả nổi như LIBOR. Vế này được xem như là vế nổi. Còn lại dựa trên kết quả của một cổ phiếu hoặc một chỉ số thị trường. Vế này được xem như là vế cổ phiếu. Những hợp đồng loại này gồm một bế lãi suất thả nổi đối với vế cổ phiếu. Mặc dù một số loại hợp đồng tồn tại với hai vế cổ phiếu.
Có thể bạn quan tâm: Hợp đồng tương lai là gì?
Các đặc điểm của hợp đồng SWAP
Hợp đồng hoán đổi là thỏa thuận làm phát sinh những hậu quả pháp lý. Đó là việc xác lập hoặc chấm dứt các quyền, nghĩa vụ của các bên trong thực hiện giao kết hợp đồng.
Bản chất của hợp đồng hoán đổi đó là thoả thuận giữa các bên tham gia hợp đồng. Các bên tham gia hợp đồng chịu trách nhiệm thống nhất với nhau về mặt quan điểm. Những thống nhất này phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện và bình đẳng khi giao kết hợp đồng.
Bên trong nội dung của hợp đồng sẽ gồm có quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao kết hợp đồng. Hợp đồng hoán đổi được sử dụng với mục đích đảm bảo lợi ích chung của mỗi bên. Nhưng không được trái với quy định của pháp luật và trái với đạo đức xã hội.
Hợp đồng hoán đổi chủ yếu được giao dịch trên thị trường OTC. Vì vậy các điều khoản của hợp đồng thường được thiết kế linh hoạt cho phù hợp với nhu cầu cụ thể của các bên. Hợp đồng được coi là một trong những dạng chứng khoán phái sinh ra đời muộn nhất. Nhưng đây có lẽ là công cụ quan trọng nhất nếu xét về qui mô của thị trường.
Có ba chủ thể tham gia trên thị trường hoán đổi chính là: người dùng cuối, định chế trung gian và nhà giao dịch tự doanh.
Một số lưu ý về Swap Contract
Tuy đây là công cụ dành cho nhà đầu tư để phòng tránh những rủi ro. Chính vì thế để phát huy tối đa hiệu quả của loại hợp đồng này bạn cần chú ý một số vấn đề sau:
Thời điểm các bên tham gia hợp đồng tiến hành thanh toán các luồng tiền đó chính là ngày thanh toán. Và khoảng cách giữa các ngày thanh toán được gọi là kì thanh toán.
Một bên đối tác sẽ tiến hành chuyển trả tiền cho bên kia và phía bên kia cũng sẽ chuyển trả một khoản tiền ngược lại. Ngoại trừ trường hợp của hợp đồng hoán đổi tiền tệ. Hai bên khi thanh toán các luồng tiền phải được định giá chung bằng một loại tiền tệ.
Các bên thường thỏa thuận chỉ trao đổi luồng tiền ròng mà một bên nợ bên kia. Hay là áp dụng nguyên tắc bù trừ ròng (netting).
Đối với hợp đồng hoán đổi tiền tệ các luồng tiền thanh toán không được ghi nhận theo cùng một loại tiền tệ. Việc bù trừ ròng không thể diễn ra. Mà các bên chuyển cho nhau các luồng tiền theo nghĩa vụ phát sinh một cách độc lập.
Hợp đồng hoán đổi chủ yếu trao đổi bằng tiền mặt và rất ít khi phát sinh các trường hợp yêu cầu chuyển giao bằng vật chất là tài sản cơ sở.
Lời kết
Trên đây là những thông tin về hợp đồng hoán đổi Swap Contract là gì? SACT Rất mong những kiến thức trên đây sẽ hỗ trợ các nhà đầu tư hiểu biết thêm về thị trường tài chính nói chung và thị trường giao dịch hàng hoá nói riêng.