Trong thị trường giao dịch hàng hóa phái sinh đầy biến động, việc hiểu và vận dụng thành thạo các loại lệnh giao dịch là chìa khóa để thực thi chiến lược hiệu quả và quản lý rủi ro chặt chẽ. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về các loại lệnh giao dịch, từ cơ bản đến nâng cao, giúp các nhà đầu tư cá nhân và doanh nghiệp tự tin hơn khi giao dịch trên các nền tảng như SACT TradingPro.
Các loại lệnh giao dịch cơ bản
Đây là những lệnh nền tảng mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần nắm vững. Việc lựa chọn đúng loại lệnh cơ bản phụ thuộc vào mục tiêu của bạn: ưu tiên tốc độ khớp lệnh hay ưu tiên mức giá thực hiện.
Lệnh thị trường (Market order)
| Cú pháp đặt lệnh | Mua/bán giá thị trường + hàng hóa + kỳ hạn đáo hạn + số hợp đồng (lots) |
Lệnh thị trường là lệnh mua hoặc bán hợp đồng phái sinh tại mức giá tốt nhất hiện có trên thị trường. Đây là loại lệnh đơn giản và nhanh nhất, đảm bảo lệnh của bạn được khớp gần như ngay lập tức miễn là thị trường có thanh khoản.
Tuy nhiên, điểm yếu của lệnh MKT là bạn không thể kiểm soát được giá khớp lệnh cuối cùng. Trong những thời điểm thị trường biến động mạnh, hiện tượng trượt giá (slippage) có thể xảy ra, tức là giá thực hiện có thể xấu hơn mức giá bạn thấy trên màn hình.
- Ví dụ: Một nhà đầu tư muốn mua ngay 2 lot hợp đồng Dầu thô WTI. Họ sẽ đặt lệnh Mua MKT 2 lot WTI. Lệnh sẽ được khớp ngay lập tức với giá chào bán thấp nhất đang có trên thị trường tại thời điểm đó.
- Khi nào nên sử dụng: Khi bạn ưu tiên việc vào hoặc thoát vị thế một cách nhanh chóng hơn là việc có được một mức giá cụ thể. Lệnh này phù hợp khi cần phản ứng tức thì với một tin tức quan trọng hoặc khi một xu hướng giá mạnh đang hình thành.
Lệnh giới hạn (Limit order)
| Cú pháp đặt lệnh | Mua/bán ở mức giá giới hạn (limit price) + hàng hóa + kỳ hạn đáo hạn + số hợp đồng (lots) |
Lệnh giới hạn là lệnh mua hoặc bán một mã hàng hóa nào đó tại một mức giá xác định hoặc tốt hơn. Điều này có nghĩa là:
- Lệnh mua giới hạn (Buy Limit): Chỉ được thực hiện ở mức giá giới hạn hoặc thấp hơn.
- Lệnh bán giới hạn (Sell Limit): Chỉ được thực hiện ở mức giá giới hạn hoặc cao hơn.
Ưu điểm lớn nhất của lệnh LO là cho phép bạn hoàn toàn kiểm soát giá thực hiện, tránh được rủi ro trượt giá. Tuy nhiên, nhược điểm là không có gì đảm bảo lệnh của bạn sẽ được khớp nếu giá thị trường không bao giờ chạm đến mức giá giới hạn bạn đã đặt.
- Ví dụ: Giá Ngô kỳ hạn tháng 12/2025 đang là 450 cent/giạ. Một nhà đầu tư tin rằng giá sẽ giảm trước khi tăng lại và muốn mua 10 lot ở mức giá không cao hơn 445 cent/giạ. Họ sẽ đặt một lệnh Mua LO 10 lot ZCEZ25 tại mức giá 445. Lệnh này sẽ ở trạng thái chờ và chỉ được khớp khi giá thị trường giảm xuống 445 hoặc thấp hơn.
- Khi nào nên sử dụng: Khi bạn có một mức giá mục tiêu cụ thể để vào hoặc thoát vị thế và không vội vàng trong việc thực hiện giao dịch. Đây là lệnh phổ biến nhất để đặt mục tiêu chốt lời.
Lệnh dừng (Stop order)
| Cú pháp đặt lệnh | Lệnh dừng + chiều mua/bán + giá dừng + hàng hóa + kỳ hạn đáo hạn + số hợp đồng (lots) |
Lệnh dừng là một lệnh điều kiện, được thiết kế để kích hoạt một lệnh thị trường khi giá chạm đến một mức xác định trước gọi là giá dừng (stop price). Khi giá thị trường chạm đến giá dừng, lệnh STP sẽ tự động chuyển thành một lệnh MKT để mua hoặc bán ngay lập tức.
Mục đích chính của lệnh dừng là để cắt lỗ (stop-loss), giúp bảo vệ tài khoản khỏi những khoản thua lỗ lớn khi thị trường đi ngược lại dự đoán. Ngoài ra, nó cũng có thể được dùng để kích hoạt một vị thế mới khi giá phá vỡ một ngưỡng kháng cự hoặc hỗ trợ quan trọng.
- Ví dụ: Nhà đầu tư đã mua 1 lot Bạc Nano ở giá 29.50 USD. Để giới hạn rủi ro, họ đặt một lệnh Bán STP (cắt lỗ) tại mức giá 29.20 USD. Nếu giá bạc giảm và chạm mốc 29.20 USD, một lệnh bán thị trường sẽ được kích hoạt tự động để đóng vị thế.
- Khi nào nên sử dụng: Phổ biến nhất là để giới hạn thua lỗ cho một vị thế đang mở. Ngoài ra, có thể dùng để vào lệnh khi bạn tin rằng một khi giá vượt qua một điểm nhất định, nó sẽ tiếp tục di chuyển mạnh theo hướng đó.
Các lệnh nâng cao và điều kiện thời gian
Để giao dịch chuyên nghiệp hơn, nhà đầu tư cần làm quen với các loại lệnh có điều kiện kích hoạt và các tùy chọn về thời gian hiệu lực. Đây là những công cụ mạnh mẽ giúp tự động hóa chiến lược và quản lý rủi ro tốt hơn.
Lệnh dừng giới hạn (Stop-limit order)
Đây là sự kết hợp giữa lệnh dừng và lệnh giới hạn. Lệnh này yêu cầu hai mức giá: giá dừng (stop price) và giá giới hạn (limit price). Khi giá thị trường chạm đến giá dừng, một lệnh giới hạn sẽ được tạo ra, thay vì lệnh thị trường. Lệnh giới hạn này sau đó sẽ chỉ khớp ở mức giá giới hạn hoặc tốt hơn. Điều này giúp kiểm soát được giá thực hiện sau khi lệnh được kích hoạt, nhưng cũng có rủi ro lệnh không được khớp nếu giá di chuyển quá nhanh.
Lệnh trong ngày (Day Orders)
Là lệnh có hiệu lực cho đến khi hủy bỏ (GTC – Good-Til-Cancelled Orders) và Lệnh khớp ngay lập tức hoặc hủy bỏ (IOC – Immediate-Or-Cancel Orders)
Lệnh có hiệu lực cho đến khi hủy bỏ (GTC) và Lệnh khớp ngay lập tức hoặc hủy (IOC) thể hiện những chỉ dẫn thời gian cho một lệnh và có thể được áp dụng cho cả lệnh thị trường hoặc lệnh giới hạn. Trừ khi nhà giao dịch ấn định khung thời gian hết hạn của một lệnh, các lệnh mua và bán thông thường là lệnh trong ngày, nghĩa là chúng chỉ có hiệu lực trong ngày giao dịch đó.
Lệnh có hiệu lực cho đến khi hủy bỏ GTC (Good-Til-Cancelled) là lệnh mua hoặc bán có hiệu lực cho đến khi lệnh được hoàn tất hoặc bị hủy bỏ, hoặc bị thay thế bởi một lệnh khác. Nếu một nhà giao dịch muốn dùng lệnh GTC, nhà giao dịch đó phải đảm bảo luôn theo dõi lệnh. Một số nhà giao dịch mới tham gia giao dịch hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn khi đặt lệnh GTC thường quên không theo dõi lệnh, điều đó dẫn đến các khoản thiệt hại trong quá trình đầu tư.
Phần lớn các nền tảng giao dịch và các nhà môi giới hàng hóa đều mặc định những lệnh mua bán hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn là lệnh trong ngày, nghĩa là chúng sẽ bị hủy vào cuối phiên giao dịch nếu không được khớp lệnh.
Trong trường hợp lệnh GTC của khách hàng nằm ngoài biên độ của thị trường, hoặc vì lí do khác bị hủy bỏ, mất hiệu lực bởi hệ thống hoặc Sở giao dịch hàng hóa sẽ có thông báo lại cho khách hàng để hủy bỏ các lệnh đó hoặc đề nghị đặt lại lệnh mới.
Lệnh điều kiện FOK và FAK
Lệnh FOK (Fill or Kill) và lệnh FAK (Fill and Kill) là các lệnh điều kiện trong ngày
Khi đặt lệnh FOK, lệnh này phải được thực hiện hết khối lượng với mức giá đã đặt, còn nếu khớp từng phần thì lệnh sẽ bị hủy. Hay nói cách khác, khi đặt lệnh này, hoặc là lệnh sẽ được khớp toàn bộ, hoặc là bị hủy hoàn toàn không khớp phần nào.
Ngược lại với lệnh FOK, FAK cho phép khớp lệnh một phần khối lượng đặt lệnh ở giá mục tiêu hoặc giá tốt hơn, phần còn lại sẽ tự hủy.
Lệnh trailing (Lệnh trượt)
LLệnh dừng trượt là một dạng lệnh dừng thông minh hơn, được thiết kế để bảo vệ lợi nhuận. Thay vì đặt một mức giá dừng lỗ cố định, lệnh này đặt một khoảng cách (tính bằng điểm hoặc tỷ lệ phần trăm) so với giá thị trường. Khi giá di chuyển theo hướng có lợi cho bạn, mức dừng lỗ sẽ tự động “trượt” theo. Nếu giá đảo chiều và chạm vào mức dừng lỗ đã được điều chỉnh, lệnh sẽ được kích hoạt. Công cụ này giúp bạn gồng lời mà không cần phải điều chỉnh lệnh cắt lỗ thủ công.
Kết luận
Việc lựa chọn loại lệnh giao dịch phù hợp là một kỹ năng thiết yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả đầu tư của bạn trên thị trường hàng hóa phái sinh. Mỗi lệnh đều có ưu, nhược điểm và phù hợp với những chiến lược, điều kiện thị trường khác nhau. Bằng cách nắm vững các thuộc tính như loại lệnh, hướng lệnh, khối lượng, mức giá, và các điều kiện kích hoạt nâng cao, nhà đầu tư có thể tối ưu hóa việc thực thi, quản lý rủi ro hiệu quả và gia tăng cơ hội thành công.
Tại SACT, chúng tôi không chỉ cung cấp nền tảng giao dịch SACT TradingPro hiện đại đã có mặt tại Android và IOS., hỗ trợ đầy đủ các loại lệnh này, mà còn đồng hành cùng bạn thông qua các dịch vụ tư vấn và kiến thức chuyên sâu, giúp bạn đưa ra những quyết định giao dịch sáng suốt nhất.