Với mục đích han chế tối đa các rủi ro trong thị trường hàng hóa nên các công cụ phái sinh đã được ra đời và phát triển để quản lý các rủi ro và cung cấp chỉ báo giá. Vậy các công cụ này gồm những gì? Mời bạn tham khảo bài viết cùng Hàng hóa phái sinh Đông Nam Á nhé!
Tài chính phái sinh – Financial derivatives là công cụ tài chính có giá trị bắt nguồn từ giá trị của nó từ giá trị của các thực thể cơ sở chẳng hạn như tài sản, chỉ số hay lãi suất. Chúng được phát hành dựa trên các công cụ tài chính đã có, chủ yếu nhằm phòng ngừa rủi ro tài chính, phân tán rủi ro tiềm ẩn khi thực hiện các hợp đồng kinh doanh để bảo vệ hoặc tạo ra lợi nhuận cho các bên tham gia.
Hiểu đơn giản, tài chính phái sinh là một công cụ tài chính hoặc một hợp đồng, gồm các hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai được pháp luật quy định
Công cụ phái sinh là gì?
Công cụ phái sinh – Derivative instruments là công cụ tài chính mà giá trị của nó phụ thuộc vào một tài sản cơ sở đã được phát hành trước đó. Ngoài ra, các công cụ phái sinh còn là một hợp đồng giữa hai bên với mục đích để trao đổi một số lượng nào đó về tài sản thực hoặc tài ản tài chính theo giá được định trước vào một ngày cụ thể trong tương lai.
Các loại hình thức phái sinh chính bao gồm: hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn và hợp đồng hoán đổi. Hợp đồng tương lai được tiêu chuẩn hóa về kỳ hạn để có thể trao đổi và mua bán được, giúp tăng tính thanh khoản trên thị trường. Một quyền chọn cung cấp cho người mua quyền chọn mua hoặc bán tài sản cơ sở tại một mức gía xác định vào một thời gian nhất định. Các loại công cụ phái sinh này có thể được kết hợp lại như việc kết hợp giữa quyền chọn và hoán đổi hoặc quyền chọn trên quyền chọn)
Công cụ phái sinh giống như một loại bảo hiểm rủi ro tài chính khi thực hiện các hợp đồng kinh tế với bản chất là phân tán những rủi ro tiềm ẩn, bảo vệ hoặc tạo ra lơi nhuận cho các bên cùng tham gia. Hay nói cách khác, công cụ phái sinh là những công cụ chia sẻ rủi ro, hai bên tham gia giao dịch sẽ chia nhau chịu những rủi ro theo quy định của từng loại hợp đồng
Vai trò thị trường công cụ phái sinh?
Mặc dù được ra đời sau các nên thị trường kinh tế tài chính khác, thị trường phái sinh vẫn đóng vai trò khá quan trọng đối với nền kinh tế nói chung. Công cụ phái sinh không chỉ cho phép các doanh nghiệp và nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro mà còn là một trong những dịch vụ có tỉ lệ sinh lời cao nhất.
Quản lý rủi ro
Đóng vai trò giúp các Nhà giao dịch quản lý tốt các rủi ro có thể xảy ra, các công cụ phái sinh sẽ giúp chuyển đổi rủi ro giữa bên đang gặp rủi ro với bên chấp nhận rủi ro để từ đó tạo được sự cân bằng trong thị trường. Do ảnh hưởng bởi sự biến động của thị trường nên các công cụ này được dùng để tăng hoặc giảm rủi ro của các tài sản cơ sở. Đối với những người tham gia thị trường với mục đích tăng lợi nhuận thì chấp nhận rủi ro được gọi là các nhà đâu cơ.
Cung cấp chỉ báo giá
Trong thị trường giao dịch, giá cả phản ảnh được sự kỳ vọng của các thành viên tham gia thị trường về tương lai và dẫn dắt giá của tài sản cơ sở đến mức giá tương lai đó. Điển hình như các hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng cung cấp thông tin về giá cả và là cơ sở để hình thành giá của hàng hóa. Thị trường phái sinh không cung cấp trực tiếp dự báo về tương lai của giá trao ngay mà chỉ cung cấp các thông tin hữu ích về biến động giá hay rủi ro của tài sản cơ sở.
Tạo điều kiện thuận lợi trong điều hành
Thị trường phái sinh có chi phí giao dịch thấp hơn thị trường giao ngay. Do đó các nhà giao dịch sẽ thấu bị thu hút và dễ giao dịch trên thị trường phái sinh. Bên cạnh đó thanh khoản của thị trường phái sinh cao hơn thị trường giao ngay bởi khả năng đòn bẩy của thị trường này, khi tham gia giao dịch nhà đầu tư chỉ cần bỏ ra một khoản chi phí nhỏ là đã có thể tham gia giao dịch trên thị trường phái sinh. Mặt khác, thị trường phái sinh còn giúp các nhà đầu tư có thể bán khống dễ dàng mà không bị áp đặt các giới hạn giao dịch.
Giúp làm tăng tính hiệu quả của thị trường
Với sự lới lỏng và mức chi phí giao dịch thấp, thị trường phái sinh đã tạo điều kiện cho các hoạt động đầu tư chênh lệch giá và điều chỉnh giá sẽ nhanh chóng triêt tiêu cơ hội nàu, Xã hội sẽ có lợi vì giá của tài sản cơ sở phản ảnh chính xác về nên kinh tế.
Các loại công cụ phái sinh
Các công cụ phái sinh cơ bản chia làm bốn loại: Hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn và hợp đồng hoán đổi. Ngoài ra còn một số loại hợp đồng khác như: Hợp đồng Crack spread, Hợp đồng quyền chọn Calendar spread…
Hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn là thỏa thuận giữa hai bên tham gia để mua và bán một lượng tài sản ở mức giá xác định tại một thời điểm xác định trong tương lai gọi là ngày thanh toán hợp đồng hay còn gọi là ngày đáo hạn
Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai là hình thức hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn được thục hiện trên thị trường tập trung có chức năng kết nối bên mua vs bên bán và đảm bảo hai bên tuân thủ các nghĩa vụ trong giao dịch. Giá áp dụng trong ngày đáo hạn hợp đồng gọi là giá tương lai.
Hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn được hiểu là loại hợp đồng để thực hiện các chức năng đảm bảo cho chủ sở hữu quyền, nhưng không phải là nghĩa vụ, để có thể mua hoặc bán một lượng nhất định hàng hóa cơ sở tại một mức giá xác định, tại hoặc trước một thời điểm xác định trong tương lai. Các hợp đồng quyền chọn chủ yếu được thực hiện tại sàn giao dịch
Hợp đồng hoán đổi
Hợp đồng hoán đổi chính là phương thức và công cụ được sáng tạo muộn hơn các công cụ trên, với mục đích ban đầu là để đưa ra một công cụ có chi phí thấp hơn hợp đồng quyền chọn
Trên đây là những thông tin về Công cụ phái sinh mà SACT đã cung cấp cho các bạn. Hy vọng với những thông tin bổ ích này sẽ giúp cho bạn có thêm kiến thức về thị trường hàng hóa nói chung và công cụ phái sinh nói riêng.