Hàng hóa phái sinh là gì? Giao dịch hàng hóa phái sinh là gì? Đầu tư hàng hóa phái sinh đang dần nhận được nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư. Đây là thị trường được đánh giá là nơi “trú ngụ” an toàn cho các nhà đầu tư. Vậy cụ thể đầu tư hàng hóa phái sinh là gì? Hãy cùng hàng hóa phái sinh SACT tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
Nội dung chính
Hàng hóa phái sinh là gì?
Phái sinh còn được biết đến là một công cụ mà giá trị của nó phụ thuộc vào giá trị của một loại hàng hóa khác (hay tài sản cơ sở). Các tài sản cơ sở của phái sinh có thể là trái phiếu, cổ phiếu, lãi suất, chỉ số, tỷ giá hối đoái, đặc điểm tín dụng, hàng hóa và có thể là các công cụ phái sinh khác.
Đầu tư hàng hóa phái sinh là hình thức giao dịch hàng hóa trong tương lai tại mức xác định giá nhất định. Hai bên sẽ xác định các điều kiện bao gồm mức giá, thời gian giao hàng, số tiền danh nghĩa, thời gian và nghĩa vụ của hai bên. Tất cả đều được xác định bởi sở giao dịch hàng hoá.
Tại Việt Nam việc đầu tư hàng hóa phái sinh được thực hiện thông qua Sở giao dịch Hàng hóa Việt Nam.
Xem thêm: LỊCH SỬ HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG HÀNG HOÁ PHÁI SINH
Danh mục đầu tư hàng hóa phái sinh
Tại thị trường hàng hoá phái sinh có 4 nhóm hàng hóa cụ thể như sau:
Hàng hóa nông sản
Hàng hóa nông sản là các loại nông sản mà người nông dân sản xuất ra với mục đích bán ra thị trường. Hàng hóa nông sản trong hàng hóa phái sinh bao gồm:
- Ngô
- Ngô Mini
- Đậu tương
- Đậu tương mini
- Dầu đậu tương
- Khô đậu tương
- Lúa mì
- Gạo thô
Hàng hóa nguyên liệu công nghiệp
Bao gồm các loại hàng hóa:
- Cafe Robusta, Cafe Arabica.
- Cao su
- Bông
- Đường trắng, Đường 11
- Ca cao
Hàng hóa kim loại
Hàng hóa kim loại sẽ được giao dịch chủ yếu trên sàn giao dịch London (LME). Đây là sàn giao dịch kim loại lớn nhất thế giới. Các kim loại bao gồm:
- Bạch kim
- Bạc
- Đồng
- Quặng sắt
- Chì LME, Nhôm LME, Kẽm LME, Thiếc LME
Hàng hóa nhóm năng lượng
Bao gồm các loại như:
- Dầu WTI, dầu WTI mini, dầu WTi micro, Dầu Brent, Dầu Brent mini, Dầu ít lưu huỳnh
- Khí tự nhiên, Khí tự nhiên mini
- Xăng pha chế
Tuy nhiên, tại Việt Nam chưa có hình thức giao nhận hàng hóa. Nhà đầu tư chỉ có thể đầu tư qua các hợp đồng mua bán hàng hóa chứ không thể nhận hàng.
Bảng phí giao dịch hàng hóa phái sinh
| SẢN PHẨM | MÃ HÀNG HÓA | NHÓM HÀNG HÓA | TỔNG PHÍ/LOT (VNĐ) | BƯỚC GIÁ | ĐỘ LỚN HỢP ĐỒNG |
| Ngô CBOT | ZCE | Nông sản | 350.000 | – Bước giá: 0.25 cent/giạ– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 50$ | 5,000 giạ |
| Ngô mini CBOT | XC | Nông sản | 300.000 | – Bước giá: 0.125 cent/giạ– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 10$ | 1,000 giạ |
| Đậu tương CBOT | ZSE | Nông sản | 350.000 | – Bước giá: 0.25 cent/giạ– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 50$ | 5,000 giạ |
| Đậu tương mini CBOT | XB | Nông sản | 300.000 | – Bước giá: 0.125 cent/giạ– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 10$ | 1,000 giạ |
| Dầu đậu tương CBOT | ZLE | Nông sản | 350.000 | – Bước giá: 0.01 cent/pound– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 600$ | 60,000 pound |
| Khô đậu tương CBOT | ZME | Nông sản | 350.000 | – Bước giá: 0.1 USD/tấn– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 100$ | 100 tấn thiếu |
| Lúa mì CBOT | ZWA | Nông sản | 350.000 | – Bước giá: 0.25 cent/giạ– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 50$ | 5,000 giạ |
| Lúa mì mini CBOT | XW | Nông sản | 300.000 | – Bước giá: 0.125 USD/tấn– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 10$ | 1,000 giạ |
| Gạo thô CBOT | ZRE | Nông sản | 350.000 | – Bước giá: 0,5 cent / cwt– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/ lỗ 2000$ | 2000 cwt (91 tấn)/LOT |
| Lúa mì Kansas CBOT | KWE | Nông sản | 350.000 | – Bước giá: 0,25 cent / giạ– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/ lỗ 50$ | 5000 giạ/LOT |
| Cà phê Robusta ICE EU | LRC | Nguyên liệu công nghiệp | 350.000 | – Bước giá: 1 USD/tấn– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 10$ | 10 Tấn |
| Cà phê Arabica ICE US | KCE | Nguyên liệu công nghiệp | 350.000 | – Bước giá: 0.05 cent/pound– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 375$ | 37,500 Pound |
| Cao su RSS3 TOCOM | TRU | Nguyên liệu công nghiệp | 350.000 | – Bước giá: 0.1 JPY/kg– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 5000JPY | 5,000 Kg |
| Bông ICE US | CTE | Nguyên liệu công nghiệp | 350.000 | – Bước giá: 0.01 cent/pound– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 500$ | 50,000 Pound |
| Cacao ICE US | CCE | Nguyên liệu công nghiệp | 350.000 | – Bước giá: 1 USD/tấn– 1 bước nhảy về giá KH sẽ lời/lỗ 10$ | 10 Tấn thiếu |
| Cao su TSR20 SGX | ZFT | Nguyên liệu công nghiệp | 350.000 | – Bước giá: 0.1 cent/kg– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 10$ | 5 Tấn |
| Đường ICE US | SBE | Nguyên liệu công nghiệp | 350.000 | – Bước giá: 0.01 cent/pound– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 1.120$ | 112,000 Pound |
| Dầu Cọ Thô | MPO | Nguyên liệu công nghiệp | 350.000 | – Bước giá: 01 MYR / tấn– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ: 25 MYR | 25 tấn / lot |
| Đường trắng | QW | Nguyên liệu công nghiệp | 350.000 | – Bước giá:10 cents / tấn (0.1 USD / tấn)– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ: 50$ | 50 tấn / lot |
| Bạch kim NYMEX | PLE | Kim loại | 350.000 | – Bước giá: 0.1 USD/ troy ounces– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 50$ | 50 Troy Ounce |
| Bạc COMEX | SIE | Kim loại | 350.000 | – Bước giá: 0.005 USD/ troy ounces– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 5.000$ | 5,000 Troy Ounce |
| Đồng COMEX | CPE | Kim loại | 350.000 | – Bước giá: 0.0005 USD/pound– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 25.000$ | 25,000 pound |
| Quặng sắt SGX | FEF | Kim loại | 350.000 | – Bước giá: 0.01 USD/tấn– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 100$ | 100 Tấn |
| Đồng LME | LDKZ/ CAD | Kim loại | 700.000 | Bước giá: 0.50 USD / tấn | 25 tấn / lot |
| Nhôm LME | LALZI AHD | Kim loại | 700.000 | Bước giá: 0.50 USD / tấn | 25 tấn / lot |
| Chì LME | LEDZ/PBD | Kim loại | 700.000 | Bước giá: 0.50 USD / tấn | 25 tấn / lot (± 2%) |
| Thiếc LME | LTIZ/ SND | Kim loại | 700.000 | Bước giá: 5 USD / tấn | 5 tấn / lot (± 2%) |
| Kẽm LME | LZHZI ZDS | Kim loại | 700.000 | Bước giá: 0.50 USD / tấn | 25 tấn / lot (± 2%) |
| Niken LME | LNIZ / NID | Kim loại | 700.000 | Bước giá: 5 USD / tấn | 6 tấn / lot (± 2%) |
| Dầu WTI mini NYMEX | NQM | Năng lượng | 350.000 | – Bước giá: 0.025 USD/thùng– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 500$ | 500 Thùng |
| Dầu WTI NYMEX | CLE | Năng lượng | 350.000 | – Bước giá: 0.01 USD/thùng– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 1000$ | 1,000 Thùng |
| Khí tự nhiên NYMEX | NGE | Năng lượng | 350.000 | – Bước giá: 0.001 USD/MMBtu– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 10000$ | 10,000 MMBtu |
| Dầu Brent ICE EU | QO | Năng lượng | 350.000 | – Bước giá: 0.01 USD/thùng– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 1000$ | 1,000 Thùng |
| Dầu ít lưu huỳnh ICE EU | QP | Năng lượng | 350.000 | – Bước giá: 0.25 USD/tấn– 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 100$ | 100 Tấn |
| Xăng pha chế NYMEX | RBE | Năng lượng | 350.000 | – Bước giá: 0.0001 USD/gallon – 1 bước nhảy giá KH sẽ lời/lỗ 42000$ | 42,000 Gallon |
Các loại hợp đồng trong đầu tư phái sinh hàng hóa
4 loại hợp đồng được sử dụng trong thị trường hàng hóa phái sinh bao gồm:
Hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn (forward contract) là một loại hợp đồng mua hay bán tài sản cơ sở theo một số lượng xác định tại một thời điểm nhất định trong tương lai với một mức giá đã được xác định ngay tại thời điểm thỏa thuận hợp đồng
Hiện nay, hợp đồng kỳ hạn có 6 loại hợp đồng phổ biến sau:
- Hợp đồng kỳ hạn cổ phiếu (equity forward contract): Đây là loại hợp đồng kỳ hạn mà tài sản cơ sở trong hợp đồng là cổ phiếu.
- Hợp đồng kỳ hạn trái phiếu (forward contract on bond): Đây là loại hợp đồng kỳ hạn mà tài sản cơ sở trong hợp đồng là trái phiếu.
- Hợp đồng kỳ hạn hàng hóa (commodity forward): Đây là loại hợp đồng kỳ hạn mà tài sản cơ sở trong hợp đồng là các loại hàng hóa thực như lúa, gạo, lúa mỳ, điều, cà phê, dầu thô…..
- Hợp đồng giao dịch tiền tệ kỳ hạn (currency forward contract): Đây là hợp đồng kỳ hạn mà trong đó hai bên cam kết sẽ mua/bán với nhau một lượng ngoại tệ theo một tỷ giá đã được xác định, vào một thời điểm đã được xác định trong tương lai.
- Hợp đồng lãi suất kỳ hạn (forward rate agreement- FRA): Đây là hợp đồng mà hai bên đồng ý lãi suất sẽ trả được vào một ngày thanh toán trong tương lai.
- Hợp đồng kỳ hạn không giao dịch (non-deliverable forward – NDF): Đây là loại hợp đồng kỳ hạn được thực hiện bằng thỏa thuận giao dịch tiền mặt thay vì giao nhận tài sản gốc.
Hợp đồng tương lai
Là thỏa thuận giữa bên mua và bên bán về một giao dịch diễn ra trong tương lai với mức giá được xác định trước. Trong đó, tài sản cơ sở là đối tượng được thỏa thuận trong hợp đồng phái sinh. Giao dịch hợp đồng tương lai diễn ra với bên mua đồng ý mua sản phẩm tại thời điểm xác định trong tương lai, đồng thời bên bán đồng ý bán sản phẩm với mức giá xác định ở thời điểm hiện tại
Hàng hóa cơ sở của hợp đồng tương lai là các mặt hàng truyền thống như: Lương thực, vàng, kim loại, dầu mỏ… Nhưng trong nhiều trường hợp, hàng hóa cơ sở có thể là: Tiền tệ, chứng khoán, các tài sản vô hình (chỉ số chứng khoán tham chiếu hay lãi suất).
Ví dụ: Doanh nghiệp A bán cho bên B 10 tấn cafe vào tháng 1/11/2021 với mức giá 200.000 VNĐ/kg. Đến tháng 30/11/2022, giá cafe tăng 220.000 VNĐ/ kg thì sẽ có 2 phương án cho công ty A:
Phương án 1: Công ty A sẽ giao cho bên B 10 tấn cafe với mức giá 200.000 VNĐ/Kg.
Phương án 2: Công ty A sẽ thanh toán chênh lệch cho bên B, theo hợp đồng thỏa thuận ban đầu, tương ứng với 20.000×10.000 VNĐ.
Hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn là thỏa thuận hoặc cam kết giữa bên mua và bên bán về một giao dịch tài sản cơ sở với giá xác định trong tương lai, trong đó bên mua của hợp đồng có quyền lựa chọn thực hiện giao dịch hay không (trong tương lai) bằng việc trả một khoản phí nhất định cho bên bán.
Dựa trên nhiều yếu tố, hợp đồng quyền chọn được phân thành nhiều loại với đặc điểm khác nhau. Cụ thể như:
Phân loại theo thời gian thực hiện hợp đồng: Kiểu Mỹ hoặc kiểu châu Âu.
Phân loại theo tài sản cơ sở: Hàng hóa, tiền tệ, lãi suất, hợp đồng tương lai, cổ phiếu/trái phiếu/chỉ số cổ phiếu.
Nhưng về cơ bản, hợp đồng quyền chọn sẽ được chia thành 2 loại: Hợp đồng quyền chọn mua và bán.
Hợp đồng hoán đổi giá cả hàng hóa
Đây là một hợp đồng thỏa thuận giữa hai bên tham gia về việc trao đổi dòng tiền dựa trên giá của tài sản cơ sở. Hợp đồng hoán đổi hàng hóa được sử dụng như một công cụ phòng vệ cho giá của hàng hóa, loại hình này đã được giao dịch trên thị trường OTC từ giữa thập niên 70 cho đến nay.
Cách giao dịch hàng hóa phái sinh tại SACT
Nhà đầu tư có thể giao dịch hàng hóa phái sinh qua Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV). Đây là cơ quan cấp nhà nước điều phối các giao dịch hàng hoá. Hiện tại MXV đang hỗ trợ giao dịch hơn 25 loại hàng hoá.
MXV cung cấp các công cụ tài chính phái sinh, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng chênh lệch…. Nhờ đó mà nhà đầu tư có thể tham gia thị trường hàng hoá một cách dễ dàng. Ngoài ra còn giúp nhà đầu tư bảo hiểm giá hàng hoá, đa dạng các danh mục, quản lý rủi ro. Hay có thể mua bán hợp đồng tương lai kiếm lợi nhuận từ chênh lệch giá cả.
Bộ Công Thương là cơ quan quản lý các hoạt động của MXV. Mọi hoạt động đầu tư luôn được kiểm soát và đảm bảo an toàn hợp lý.
Sàn Giao dịch Hàng hoá Việt Nam liên thông trực tiếp với các sàn giao dịch lớn trên thế giới: ICE, CBOT, TOCOM…. Ở Việt Nam, Công ty CP giao dịch hàng hoá Đông Nam Á là một trong những sàn giao dịch phái sinh uy tín, là thành viên kinh doanh thuộc Sở giao dịch hàng hoá Việt Nam – MXV.
Vì sao nên giao dịch hàng hóa phái sinh
Thị trường hàng hóa phái sinh là nơi “trú ẩn” an toàn cho các nhà đầu tư. Một số ưu điểm của thị trường hàng hóa phái sinh bạn có thể tham khảo dưới đây:
- Tính thanh khoản cao: Tính thanh khoản của hàng hóa phái sinh vô cùng cao. Bởi vì thị trường này rộng khắp thế giới. Thời gian giao dịch tùy theo loại mặt hàng. Thường giao động từ 8 tiếng – 18 tiếng/ ngày.
- Vốn ít: có mức ký quỹ cao hơn hẳn so với các kênh đầu tư truyền thống. Không cần quá nhiều vốn để tham gia đầu tư.
- Giao dịch 2 chiều: Thị trường hàng hóa phái sinh cho phép nhà đầu tư giao dịch mua bán hai chiều. Nên vẫn kiếm tiền được ngay cả khi thị trường tăng hay giảm. Có thể liên tục mở và đóng vị thế (tức mua hoặc bán) trong phiên giao dịch. Để tạo ra cơ hội kiếm lợi nhuận dựa trên biến động của thị trường.
- Độ rủi ro thấp: Mức độ biến động của thị trường này chỉ ở mức nhẹ. nếu là người có khả năng phân tích kỹ thuật tốt. Thì việc gia tăng lợi nhuận sẽ trở nên dễ dàng hơn so với những thị trường khác.
- Giao dịch dễ dàng: Thời gian giao dịch suốt 24/5, nghỉ vào hai ngày cuối tuần. Nên có thể thực hiện bất cứ lúc nào trong 5 ngày.
- Minh bạch về pháp lý: Giao dịch hàng hóa phái sinh được Bộ Công Thương cấp phép. Bà công nhận hợp pháp tại Việt Nam. Cụ thể, Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam hoạt động theo giấy phép sửa đổi bổ sung số 486/GP-BCT. Do Bộ Công Thương cấp ngày 08/06/2018.
Những lưu ý khi đầu tư hàng hóa phái sinh
Hàng hóa phái sinh được ra đời với hai mục đích chính. Mục đích thứ nhất là phòng ngừa những biến động giá của tài sản cơ sở. Mục đích thứ hai là để đầu cơ. Bởi đây là thị trường có tỷ lệ đòn bẩy lớn còn không bị hạn chế T+.
Đầu tư hàng hóa phái sinh đang là xu hướng đầu tư mới tại thị trường hiện nay. Những cơ hội và lợi ích nó mang lại đã được chúng tôi phân tích ở phía trên. Đây chính là điểm thuyết phục nhà đầu tư rót tiền vào thị trường này.
Bài viết trên đã cung cấp chi tiết những thông tin cần biết về đầu tư hàng hóa phái sinh là gì, hy vọng bài viết sẽ giúp các nhà đầu tư hiểu rõ hơn về hàng hóa phái sinh. Cảm ơn các nhà đầu tư đã theo dõi!
Để có thể cập nhật thêm những kiến thức về đầu tư hàng hoá. Hãy theo dõi và liên hệ Công ty Cổ phần giao dịch hàng hóa Đông Nam Á (SACT)
Chúc các nhà đầu tư thành công!